Türk-Arap İlişkilerine Etkisi Bakımından Bağdat Paktı

Türk-Arap İlişkilerine Etkisi Bakımından Bağdat Paktı 

Mustafa Bostancı 

Özet 

Sovyetler Birliği’nin Ortadoğu’ya nüfuz etmesini önlemeye yönelik olarak kurulan Bağdat Paktı’nın temelleri Türkiye ile Irak arasında 24 şubat 1955’te yapılan anlaşmayla atılmış, İran, Pakistan ve İngiltere Pakta sonradan katılmıştır. Batı karşıtı kampı güçlendirirken, Türkiye’yi bölgede yabancılaştıran Bağdat Paktı’nın Arap alemindeki etkileri hiç de müspet olmamış, özellikle Mısır bu Paktı Arap Birliği’ne karşı en ağır darbe sayarak şiddetle karşı çıkmıştır. Arap Birliği’ne üye devletlere ve işbirliği yapmak isteyen Ortadoğu devletlerine açık tutulan bu antlaşmaya Irak’tan başka hiç bir Arap devleti katılmamıştır. General Kasım’ın yaptığı askeri darbeden sonra Irak Hükümeti, 1959’da Bağdat Paktı’ndan resmen ayrıldığını açıklamış, yerine ABD’nin dahil olduğu yeni bir anlaşma yapılarak Paktın merkezi Ankara olmuş, Paktın adı da Merkezî Antlaşma Örgütü (CENTO) olarak değiştirilmiştir. Örgüt, 1979 İran İslam Devriminden sonra tarihi misyonunu tamamlamıştır. 

Anahtar Kelimeler: Bağdat Paktı, Türk-Arap İlişkileri, Adnan Menderes, Dış Politika, CENTO. 

Tam Metin

The Pact of Baghdad on Account of its Effect to Relationship of Turkish - Arabian 

Mustafa Bostancı 

Abstract 

The base of Baghdad Pact, which was organized for the purposes of preventing penetration of the Soviet Union into Middle East, was laid by a convention entered by and between Turkey and Iraq on February 24, 1955, and Iran, Pakistan and England joined the pact at a later date. Effects of Baghdad Pact, which alienated Turkey from the region while reinforcing anti-western camp, on Arabian society were not positive at all; particularly Egypt protested against this pact accepting it to be the heaviest strike on Arabian Union. No Arabian state other than Iraq has taken part in this convention, which is kept open to member states of Arabian Union as well as governments of Middle East wishing to create cooperation. Iraq Government officially announced its secession from Baghdad Pact in 1959 upon the military coup of General Kasım, which was replaced by a new convention including the USA with the new center in Ankara. The name of pact was changed to be Central Treaty Organization (CENTO). Organization completed its historical mission after Iran’s Islamic Revolution in 1979. 

Keywords: Baghdad Pact, Turkish-Arabian Relations, Adnan Menderes, Foreign Policy, CENTO.

Full Text