Cumhuriyet Dönemine Geçiş Sürecinde Diyarbakır’da İktisadi-Mali ve Sosyal Yapı

Cumhuriyet Dönemine Geçiş Sürecinde Diyarbakır’da İktisadi-Mali ve Sosyal Yapı 

Tahir Öğüt, Çiğdem Çadırcı

Özet 

Diyarbakır, uzun bir imparatorluk tecrübesi sonrasında reformist bir sürecin başlangıcını temsil eden Cumhuriyet dönemine geçişte de tarihi konumuna uygun olarak idari, kültürel ve ekonomik merkez olma durumunu sürdürecektir. Her ne kadar Osmanlı dönemindeki kalkınmacı yaklaşımlar uygulanmak istenmişse de sosyal yapıdaki yetersizlikler, idari ve mali sorunlardan dolayı hedeflere ulaşmanın uzağında kalınmıştır. Cumhuriyet sürecine geçişle kamu müdahaleciliğinin merkezde olduğu bölgesel kalkınmacı bir yaklaşımla “Birinci Umum-i Müfettişlik” kurulacaktır. Bu durum Güneydoğu Anadolu’nun ekonomik gelişmişlik sorununun aşılmasında kamunun coğrafi temelli genel kalkınmacı politik yaklaşımı hakkında da önemli ipuçları vermektedir. Ancak Diyarbakır’da kalkınma yetersizliği sorunuyla mücadelede devralınmış sosyal yapının niteliği, mali uygulamalar, sanayi ve tarımsal üretim gibi faktörler belirleyici olacaktır.

Anahtar kelimeler: Diyarbakır, Güneydoğu Anadolu, Kalkınma, Cumhuriyet, Sanayi, Tarım, Sosyal Yapı. 

Tam Metin

Economic, Financial and Social Structure in Diyarbakır During the Transition Period of Republican Phase 

Tahir Öğüt, Çiğdem Çadırcı

Abstract 

Diyarbakır, after a long imperial experience and in the transition to the Republican period that represents the beginning of a reformist phase, will continue to be administrative, cultural and economic center in accordance with its historical position. Although developmental approaches have been tried to apply during the Ottaman period, it has been stayed away to achieve the objectives due to the deficiencies in the social structure, administrative and financial problems. With the transition to Republican phase, “Birinci Umum-i Müfettişlik” taking public intervention in the center with a regional developmental approach is going to be established. This gives significant clues about overcoming the economic development of Southeastern Anatolia as well as on the general developmental geographic-based political approach of the public. However, the nature of the inherited social structure, financial applications, factors such as industrial and agricultural production factors will be decisive in the struggle to the problem of development in Diyarbakır. 

Key Words: Diyarbakır, Southeastern Anatolia, Development, Republic, Industry, Agriculture, Social Structure 

Full Text