Rus Çarlığında Müftülüklerin Kuruluşu ve Gelişimi

Rus Çarlığında Müftülüklerin Kuruluşu ve Gelişimi 

Alper Alp 

Özet 

Bu makalede Çarlık Rusyasında kurulan, Rus hükümetinin Müslüman tebaa ve İslam dinine yönelik uyguladığı siyasetin önemli bir kesitini oluşturan ve uzunca bir süreci kapsayan müftülükler ele alınmıştır. Orenburg Mahkeme-i Şeriyesi’nin, Kırım Müftülüğünün, Güney Kafkasya Sünni ve Şii Müftülüklerinin kuruluş süreçlerini etkileyen faktörler incelenmiş, görev ve yetkileri ortaya konulmuştur. Rusya’da Müslüman tebaanın çoğunlukta bulunduğu her bölgede eşit hak ve yetkilere sahip birer dini teşkilat kurulamamasının sebepleri ele alınmıştır. Çarlık hükümeti ile Müslüman tebaanın müftülüklere bakış açıları arasındaki farklılık tespit edilmiş, bu durumun İmparatorluk ile Müslüman tebaa arasındaki münasebetlere siyasi açıdan etkileri üzerinde durulmuştur. 

Anahtar Kelimeler: Rusya Müslümanları, Müftülükler, Orenburg, Kırım, Güney Kafkasya 

Tam Metin

The Establishment and Development of Muftiates in Tsarist Russia 

Alper Alp 

Abstract 

In this paper, muftiates which was founded in Tsarist Russia, composed important part of policy of Russian government on Muslim people and Islam religion and lasted for a long time was analyzed. Factors which influenced foundation process of Orenburg Ecclesiastical Assembly, Crimean Muftiate, Southern Caucasia Sunnite and Shiite Muftiates, their duties and authorities were put forward. It was mentioned that religious organizations which have equal rights and authorities were not formed in regions where Muslim people were dominant in Russia. The difference between perspective of Tsardom government and Muslim people towards muftiates were determined, the reflection of this situation on relation between Empire and Muslim people was stated in the sense of policy. 

Keywords: Russian Muslims, Muftiates, Orenburg, Crimea, Southern Caucasia. 

Full Text