Almanca Kaynaklara Göre Aral Gölü (Kumu) Sorununda Rusya Faktörü

Almanca Kaynaklara Göre Aral Gölü (Kumu) Sorununda Rusya Faktörü 

Necati İyikan  

Özet 

Su, insan yaşamı için alternatifi olmayan önemli bir besindir. Güvence altına alınmış su kullanımının medeniyetin temel taşı olması suyun önemine işaret etmektedir. Orta Asya’daki Aral Gölü dünyanın dördüncü büyük gölü idi; günümüzde bu büyüklükten sadece % 10’u kalmıştır. Doğu Avrupa ülkelerindeki endüstrinin çevreyi kirleten bir karaktere sahip olması ve siyasi karar vericilerin çevreye zarar veren uygulamaları, Aral Gölü havzasında ekolojik sorunlara neden olmuştur. Aral Gölü çevre sorunu günümüzde soruna paydaş olan Tacikistan, Kırgızistan, Özbekistan, Kazakistan ve Türkmenistan arasında siyasi bir sorun haline gelmiş, bölge güvenliğini etkilemiştir. Aral Gölü çevre sorunu çerçevesinde, başta AB ve Rusya tarafından geliştirilen stratejiler, sorunu çözmek yerine daha da derinleşmesine neden olmuştur. Orta Asya’da bölgesel ve küresel güçlerin çıkar çatışması kendini göstermiş, soruna çözüm bugüne kadar üretilememiştir. 

Anahtar Kelimeler: Orta Asya, Aral Gölü, Su, Çevre sorunu, Rusya. 

Tam Metin

Russia Factor in the problem of Aral Lake (Aral’s Sand) According to the German Sources 

Necati İyikan

Abstract 

The water is a kind of food without an alternative. The guaranteed usage of water is a basis for civilization that indicates the importance of water. The Aral Sea in Central Asia was the fourth largest lake of the world; today there is only 10 % of old size. The pollutive characteristics of industry in East Europe and the harmful applications of political decision makers caused ecological problems in the Aral Sea basin. Today the ecological problem in Aral Sea became a political problem among the sharers of that problem, Tajikistan, Kyrgyzstan, Uzbekistan, Kazakhstan and Turkmenistan, and affected the safety of region. Within the framework of Aral Sea ecological problem, at first the strategies developed by EU and Russia caused to enlargement of the problem instead of solving it.The expedience conflict of regional and global powers in Central Asia was appeared and a solution could not be produced till today. 

Key words: Central Asia, Aral Sea, The water, Ecological Problem Russia.

Full Text