Osmanlı Devleti’nde Modern Bir Okul Projesi: Müze-i Hümâyûn Mektebi

Osmanlı Devleti’nde Modern Bir Okul Projesi: Müze-i Hümâyûn Mektebi 

İbrahim Serbestoğlu, Turan Açık 

Özet 

Bu makalede Osmanlı modernleşmesinin iki önemli alanını oluşturan müzecilik ve eğitimin bileşkesi; Müze-i Hümâyûn Mektebi incelenecektir. Nizamnamesi Padişah tarafından 1875’te onaylanan okulun, müzecilik ve eski eserler konusunda uzman yetiştirmesi planlanmaktaydı. Avrupa ülkelerindeki müzelerin durumu, Osmanlı topraklarından çıkartılıp yurtdışına götürülen eski eserler ve bunların Osmanlı topraklarındaki “gayr-ı medenî” konumları, böyle bir okulun varlığını zorunlu kılmıştı. Ayrıca eğitimin modern dönemdeki fonksiyonu doğrultusunda bu alanda pratik ve teorik donanıma sahip bir Osmanlı zümresi oluşturulacaktı. Ancak bir türlü faaliyete geçemeyen müze mektebi, daha kapsamlı bir müfredata sahip olan Sanayi-i Nefise Mektebi’nin kuruluşu ile gereksiz konuma düştü. Yine de bir modernleşme teşebbüsü olarak Müze-i Hümâyûn Mektebi projesi, Osmanlıların bu dönem içerisinde bulundukları zihinsel durumu yansıtması açısından hayli önemli idi. 

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Eğitim, Müze, Eski Eserler, Modernleşme 

Tam Metin

A Modern School Project in Ottoman State: Müze-i Hümâyûn (Imperial Museum) School 

İbrahim Serbestoğlu, Turan Açık 

Abstract 

In this article, we are going to research Müze-i Hümâyûn school which is the combination of museology and education which are two important fields of Ottoman modernization. The school documents of constitution of which were approved by the Sultan in 1875 was planned to educate experts related with museology and ancient piece of arts. The status of museums in European countries, the pieces of art that were taken out of Ottoman land and taken to other countries and the uncivilized status of these in the Ottoman land, made the existence of such school a necessity. Besides an Ottoman rank having practical and theoretical implement would be formed in direction of function of education in modern period. However the museum school which could not be activated became unnecessary after the establishment of Sanayi-i Nefise (Excellent Industry) School which had a wider range of syllabus. Nevertheless Müze-i Hümâyûn School project which was a modernization attempt was important in terms of reflecting the mental status of Ottomans in that period. 

Key words: Ottoman state, education, museum, old pieces of art, modernization

Full Text